
Een impressie van het bezoek van Esmah Lahlah aan Westerveld.
Lucas Jansen
We zijn in het Museum De Proefkolonie van de Maatschappij van Weldadigheid, waar te ervaren is hoe 200 jaar geleden een bevlogen generaal, die de politiek inging, op praktische manier zijn ideaal realiseerde door het bieden van bestaanszekerheid aan arme stedelingen. Tegen de verpaupering.
Wat een omgeving om op 8 januari 2025 aan Esmah Lahlah podium te bieden om haar levenswerk tot nu toe uiteen te zetten!!! Ze schreef er een boek over: ”We hebben het over mensen”.
Bevlogen
Want diezelfde bevlogenheid is er nu nog! En nodig ook! Esmah groeit op in een achterstandswijk (qua inkomen, niet qua sociale samenhang!) in Helmond, waar armoede van generatie op generatie wordt doorgegeven, alsof het een onontkoombaar lot is!: “Dit is voor ons niet weggelegd”.
Zij komt daartegen in opstand, al door haar opleidingen, wetenschappelijk werk en staffunctie bij wijk- en buurtwerk en ook door haar praktisch ingestelde wijze van politiek bedrijven. Eerst als partijonafhankelijk wethouder in Tilburg. Later kiest ze voor Groen Links. Ze loopt tegen grenzen aan: als gemeente kan je de landelijke regelingen niet veranderen.
Van lokaal naar landelijk
Van succesvol wethouder wordt ze gekozen in de Tweede Kamer met meer dan 200.000 voorkeursstemmen. En nu laat ze een typisch PvdA-geluid horen, vinden aanwezigen. In gloedvolle taal, die door iedereen verstaan kan worden, legt ze uit dat de bestaande regelingen, die bedoeld zijn om mensen in de maatschappij te doen participeren, op eigen benen te staan, het omgekeerde veroorzaken: ze houden mensen gevangen in een web aan regels, die ontmoedigen:“stop maar met dat bedrijfje” hoort een kleine ondernemer, die periodes van weinig inkomen niet kan overbruggen! Mensen die deels arbeidsgeschikt zijn ondervinden bij de uitvoering van de 28 regelingen dat ze bij meer werken minder inkomen hebben.
Dus zegt Esmah: “de Participatiewet moet op de schop!”
Visie
En ze heeft visie: “mensen worden opgedeeld in beleid; reden waarom de participatiewet niet werkt”, is zo’n constatering. Deze wet is gebaseerd op wantrouwen en het onderbuikgevoel dat mensen ten onrechte profiteren: “de wet is een hangmat”, zo beweert politiek rechts. Hetzelfde wantrouwen dat leidde tot de crisissen rond de toeslagen en uitkeringen ter compensatie van aardbevingsschade! We leren het maar niet!!
Haar visie ontwikkelt ze door de vele gesprekken die ze voert met mensen die in de knel gekomen zijn. Bij haar onderzoek eerder in haar loopbaan ziet ze dwarsverbanden: kindermishandeling is gekoppeld aan armoede! Over polarisatie: Na het schooladvies, dat heel vroeg gegeven wordt, komen de kinderen elkaar niet meer tegen: scheiding van vakonderwijs en theoretisch onderwijs met verschillend waarderingsniveau.
En ook: Het is nu eenmaal zo dat niet iedereen zelfredzaam is, dus: “we moeten de maatschappij zelfredzaam maken”. Dat kan door ervoor te zorgen dat de uitkeringen genoeg zijn om van rond te komen, en dat is nu niet zo. Bovendien is dit de laatste jaren erger geworden: steeds meer mensen, ook werkenden, kunnen niet rondkomen en de kosten van wonen, energie, voeding, kleding en premies betalen.
En de regelingen beïnvloeden ook de houding van de overheid: bij aanvraag van een uitkering word je niet uitgenodigd voor een gesprek om alles eens op een rijtje te zetten, maar krijg je een oproep tot een aanmeldingsgesprek om te bepalen of je past in de wettelijke kaders. Ander voorbeeld: als je een uitkering hebt, dan mag je niet proberen te gaan samenwonen met een ander want dat wordt je gelijk gekort.
Het begrip bestaanszekerheid is niet eenvoudig in geld uit te drukken. Maar met € 200 tot € 300 erbij zouden al veel huishoudens gewoon rond kunnen komen.
Niet iedereen kan goed budgetteren, vooral ouderen zijn geneigd ongezond zuinig te leven.
Reacties uit de zaal
Ook in het publiek zijn er ervaringen hoe regelingen averechts werken. De schooltandarts is afgeschaft, maar dat kinderen tot 18 jaar gratis naar de tandarts kunnen is niet bij iedereen bekend. Slecht onderhouden gebitten kunnen leiden tot hart-en vaatziekten, problemen bij de zwangerschap etc, en dan tot hogere zorgkosten! Dat doet terug verlangen naar de schooltandarts!
Was er 200 jaar geleden bedelen op straat, nu moeten mensen bedelen bij de overheid. Heb je beperkingen dan ben je veroordeeld tot armoede. Digitaal minder vaardigen (o.a. laaggeletterden) gebruiken de bestaande regelingen minder of niet. Het vertrouwen in de overheid is dalende, maar de stichting Leergeld kan bijdragen aan het herstel van vertrouwen!
Er zijn nog veel meer wetenswaardigheden die de revue passeren. Zoals hoe provinciaal en gemeentelijk beleid over bestaanszekerheid het landelijk beleid kan bijstellen, maar ja: dan doet de ene gemeente het anders dan de andere: postcodebingo! En overhevelen van uitvoering van regelingen naar gemeenten: “geen taken zonder knaken”.
We vrezen het ravijnjaar 2026.
Slot
Na afloop beklijft het gevoel dat we als bewegingen en partijen het verschil kunnen maken. Ja, inspirerend en overtuigend: dat inhoud het populisme kan overstemmen En voor wie denkt dat dit vooral een bijeenkomst is als promotie voor haar boek ”We hebben het over mensen” (zie afbeelding hiernaast): de auteursopbrengsten gaan naar de Stichting Broodnodig in Tilburg.
De bijeenkomst was georganiseerd door PvdA Westerveld, Progressief Westerveld en GroenLinks Drenthe. De opkomst was boven verwachting. De organisatoren kunnen tevreden zijn.