Column Wilfred Beets /
De lelieteelt is in de Drentse gemeente Westerveld al lang onderwerp van debat in verband met het gebruik van landbouwgif. Tijd om verdere stappen te zetten.
Een flinke meerderheid van de inwoners van gemeente Westerveld heeft bij de afgelopen raadsverkiezingen een stem uitgebracht op partijen die willen dat er duidelijke afspraken komen over het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in de akkerbouw, met name in de bollenteelt, omdat hier het gebruik van deze middelen verreweg het grootst is. Het gaat dan om afspraken over te hanteren afstanden tot bebouwing en natuurgebieden.
Deze partijen, die nu het nieuwe college vormen, zijn geenszins tegen de landbouw gekant. Graag zien zij de landbouw steeds duurzamer worden en ‘natuurinclusief’. De sector zelf wil ook deze richting op, getuige de opstelling van de LTO en het beleid van de huidige minister met betrekking tot kringlooplandbouw. Wij zien in onze gemeente ook een toenemende belangstelling onder agrariërs voor een overschakeling naar biologische landbouw. Ook de firma Joling, het grootste bollenbedrijf in onze gemeente, experimenteert hiermee.
Het gemeentebestuur spant zich in om deze koersverlegging te faciliteren. Zo is er de komende jaren budget uitgetrokken voor een platform duurzame landbouw. Namens het college heeft de met het ‘leliedossier’ belaste wethouder Wilfried de Jong de gesprekken met telers en bewoners weer opgestart.
In de berichtgeving van de laatste tijd , onder andere in DvhN maar ook op Twitter, worden enkele zaken naar voren gebracht die wel wat nuancering kunnen gebruiken. Zo stellen de lelietelers dat zij alleen de directe omwonenden van de velden als gesprekspartner willen hebben. Dat lijkt logisch, maar daarmee verklein je een maatschappelijk probleem (hoe gaan wij om met giftige bestrijdingsmiddelen in onze woonomgeving) tot een burenkwestie.
En er is nogal een machtsverschil tussen de boer of loonwerker op zijn grote tractor met wijd uitgespreide spuitarmen en het oudere echtpaar in het woonboerderijtje waar hij op een paar meter afstand langskomt. Er zijn ons gevallen bekend waarin jonge bewoners met kleine kinderen van een geïsoleerd pand in het buitengebied een bollenteler betalen om een bepaalde strook rondom het erf niet met bestrijdingsmiddel-intensieve gewassen te betelen.
Het is goed dat de gemeente zich als actieve partij opstelt en ook groepen bewoners betrekt die niet direct omwonend zijn, maar zich in de loop der jaren intensief verdiept hebben in deze problematiek en een grote mate van deskundigheid hebben opgebouwd.
Een probleem is wél: hoe betrekken we alle telers? Het gaat in eerste instantie om een drietal lokale leliebedrijven en daarmee is de gemeente in goed gesprek. Maar dan zijn er de Noord-Hollandse bollenbedrijven, die hier bij individuele boeren grond pachten. En dan zijn er nog de investeerders. Zij hebben geen binding met onze gemeenschappen, zij zien Drenthe zoals zo vaak in het verleden, als onmondig wingewest.
Wij willen als gemeente in eerste instantie met onze lokale bedrijven tot afspraken komen en deze dan uitbreiden naar de gehele sector. Een basis voor die afspraken kan de ‘gedragscode lelieteelt Westerveld’ zijn. Het belangrijkste wat hierin ontbreekt is echter een spuitvrije zone. Over de vormgeving hiervan moeten de gesprekken zo snel mogelijk gaan.
De fractievoorzitster van de lokale VVD gaf in een recente tweet al een oplossing voor dit probleem. Zij stelt dat Westerveld 28.000 hectare groot is en de lelieteelt slechts 300 hectare beslaat. Haar conclusie was: waar zeurt men eigenlijk over?
Onze conclusie is: als het slechts om zo’n beperkt aantal hectares gaat, waarom kan de teelt dan niet overal ten minste 100 meter vanaf woningen, scholen, recreatieterreinen en kwetsbare natuur verwijderd blijven? En deze moet ook niet op de cultuurhistorisch belangrijke en kwetsbare esgronden plaatsvinden.
Laten we eens een kaart maken van het landgebruik in onze gemeente op basis hiervan en dan concreet kijken wat de knelpunten eigenlijk zijn. En laten we hier oplossingsgericht instappen en de oude ingenomen stellingen verlaten. Dan kan er meer dan je denkt!
Column, geschreven voor en gepubliceerd in het Dagblad van het Noorden dd 15-01-2019